حکمرانی شهری و مدیریت امنیتی اتباع خارجی در تهران

نویسنده: امین پرتو
حضور پُرشمار اتباع خارجی به‌خصوص اتباع افغانستان در تهران سؤالات متعددی در رابطه با مدیریت انتظامی، اطلاعاتی، امنیتی و اداری این حضور پدید آورده است. با سقوط حکومت جمهوری تحت حمایت آمریکا در افغانستان و روی کار آمدن مجدد طالبان، مهاجرت افغان‌ها به ایران وسعت بسیار بیشتری گرفت و اعداد تکان‏دهنده‏ای از این مهاجرت ذکر شده است. با بحران اقتصادی روی داده در پاکستان هم مهاجرت اتباع این کشور به ایران هم وارد ابعاد میلیونی شده است. ترکیب این مهاجرت‏های میلیون نفری با مشکلات از پیش انباشته شهر تهران و نیز افزایش مشکلات اقتصادی و اقلیمی در ایران، مسئله مدیریت امنیتی حضور این مهاجرین تازه‌وارد به کشور را به‌صورت جدی‏تری مطرح ساخته است. در این میان سه رویکرد متفاوت در نحوه مواجهه با حضور اتباع افغانستان و پاکستان در پایتخت و در کل کشور وجود دارد. رویکرد خوش‌بینانه و باز به جد به دنبال اعطای اقامت و حتی شهروندی به تعداد پُرشماری از این افراد یا اکثریت آنان است. رویکرد بدبینانه و بسته با تأکید بر خطرات امنیتی ناشی از تغییر جمعیتی در ایران به سبب این حضور و نیز فقدان ظرفیت اقتصادی و اقلیمی ایران، خواستار برخورد جدی با این حضور است. رویکردی میانه (البته نه به معنی میانه‏روانه بلکه مابین این دو رویکرد) هم وجود دارد که معتقد به بهره جستن از فرصت‏های حضور اتباع دو کشور مزبور و کاستن از خطرات آن است. نوشته حاضر بر این باور است فرصت اقتصادی ناشی از حضور این اتباع خارجی در تهران و کل کشور بسیار اندک و هزینه اقتصادی، امنیتی، اقلیمی و اجتماعی آن بسیار زیاد است و در نتیجه با افزایش شمار اتباع افغانستان و پاکستان در تهران، در میان‌مدت، کشور ایران دچار آثار ویرانگر راهبردی خواهد شد.

ماه‌نگار دیده‌بان امنیت ملی شماره ۱۳۴